Władza rodzicielska, stosownie do definicji zawartej w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, to w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Powinna być wykonywana tak, jak wymaga tego dobro dziecka i interes społeczny. Z mocy prawa, władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, jednakże z uwagi na dobro dziecka, sąd może postanowić o jej zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu, w stosunku do jednego lub obojga rodziców. Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską aż do osiągnięcia pełnoletności.

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, uprawnienie, a jednocześnie obowiązek jej wykonywania spoczywa na każdym z nich, choć o sprawach najistotniejszych, dotyczących dziecka, powinni decydować wspólnie. W razie braku porozumienia między rodzicami, rozstrzygnięcie może wydać sąd opiekuńczy.

W sytuacji gdy rodzice dziecka żyją w rozłączeniu, a jednocześnie obojgu z nich przysługuje władza rodzicielska, sąd może, mając na uwadze dobro dziecka, określić sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, a także sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawi władzę rodzicielską obojgu rodzicom jedynie wówczas, gdy przedstawią zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie jej wykonywania i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Zasadą jest także, że rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie.

Gdy porozumienia brak, wówczas sąd, kierując się prawem dziecka do wychowywania przez oboje rodziców, rozstrzygnie o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej oraz utrzymywania kontaktów z dzieckiem. W takich sytuacjach, sąd najczęściej powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców (temu, z którym dziecko przebywa na co dzień), ograniczając władzę drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli nie jest to sprzeczne z dobrem małoletniego.

W szczególnych przypadkach, tj. jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka, sąd może ich władzy rodzicielskiej pozbawić. Dojdzie do tego także wówczas, jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. pobyt rodzica w zakładzie karnym, długotrwała, ciężka choroba, wyjazd za granicę z zamiarem osiedlenia się tam na stałe). Warto jednak podkreślić, że w przypadku ustania przyczyny, która leżała u podstaw pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd może władzę rodzicielską przywrócić.

Wniosek o pozbawienie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej rozpatrywany jest przez sąd opiekuńczy. Jeżeli kwestia władzy rodzicielskiej była rozstrzygana np. w toku sprawy rozwodowej, a od tego momentu wystąpiły nowe okoliczności, które sprawiają, że przyjęte rozstrzygnięcie jest sprzeczne z dobrem dziecka, może ono również ulec zmianie. Także i w tej sytuacji, właściwym będzie sąd opiekuńczy, a więc właściwy wydział sądu rejonowego miejsca zamieszkania dziecka, pomimo tego, że sprawy rozwodowe rozstrzygane są przez sądy okręgowe, a więc sądy wyższego rzędu.