Sprawy rodzinne

Zadbaj o siebie i swoich najbliższych

Uznanie i ustalenie ojcostwa

Ustalenie ojcostwa może nastąpić bądź przez uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu. Konieczność ustalenia ojcostwa pojawi się wówczas, gdy nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki albo gdy domniemanie takie zostało obalone.
Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna. Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa. Ojcostwo może zostać uznane także jeszcze przed urodzeniem się dziecka już poczętego. Uznanie dziecka jest najczęstszą i najprostszą drogą do ustalenia pochodzenia dziecka.
Uznanie ojcostwa może nastąpić tylko do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać złożone tylko przez osobę, która ukończyła szesnaście lat i wobec której nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.
Jeżeli mężczyzna, po złożeniu oświadczenia o uznaniu ojcostwa, dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi, może w ciągu sześciu miesięcy od dnia powzięcia tej informacji wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania. Jeżeli do uznania ojcostwa doszło przed urodzeniem się dziecka już poczętego, bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka.

Uprawnienie do żądania ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje także matce dziecka, która potwierdziła ojcostwo. Matka dziecka może żądać ustalenia bezskuteczności uznania na takich samych podstawach i w takim samym terminie, co mężczyzna żądający ustalenia bezskuteczności uznania. Podstawą faktyczną takiego żądania będzie powzięcie wiedzy, że dziecko nie pochodzi od mężczyzny, który uznał ojcostwo. Matka dziecka powinna zatem udowodnić, że mężczyzna, który uznał ojcostwo jej dziecka, w rzeczywistości nie jest jego biologicznym ojcem.

Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie może zostać wytoczone ani przez matkę dziecka, ani przez mężczyznę, który uznał ojcostwo, po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności. Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, tylko ono posiadać będzie legitymację czynną do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, jednakże tylko w ciągu trzech lat od osiągnięcia tego wieku.

Do sądowego ustalenia ojcostwa dochodzi zazwyczaj wówczas, gdy w chwili urodzenia dziecka jego rodzice nie pozostają w związku, są ze sobą skonfliktowani, lub z innych powodów nie utrzymują kontaktów i wcześniej, sytuacji prawnej swojego dziecka nie uregulowali. Prawo do wytoczenia powództwa o ustalenie ojcostwa przysługuje dziecku, jego matce oraz domniemanemu ojcu dziecka, z tym jednak zastrzeżeniem, że matka i domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletności. Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Domniemany ojciec dziecka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie żyje – przeciwko dziecku.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka, albo ten, kto był dawcą komórki rozrodczej w przypadku dziecka urodzonego w wyniku dawstwa partnerskiego w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji. Okoliczność, że matka w tym okresie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.

Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, lub ochrona interesu społecznego, powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wytoczyć także prokurator.

Ustalenie ojcostwa danego mężczyzny wiąże się z powstaniem po jego stronie władzy rodzicielskiej w stosunku do dziecka. Co prawda, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym jego pochodzenie może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Ustalenie ojcostwa jest także podstawą do domagania się od ojca dziecka renty alimentacyjnej na jego rzecz.

Jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda.

W razie sądowego ustalenia ojcostwa to sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio powyższe zasady. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda.

Dowiedz się więcej:

Pochodzenie dziecka

Stosownie do uregulowań zawartych w polskim kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. Jeżeli jednak sporządzono akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców albo macierzyństwo kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka zostało zaprzeczone…

Zaprzeczenie ojcostwa

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Jeżeli zatem dojdzie do sytuacji, w której małżonkowie, pomimo rozstania nie decydują się na rozwód, zaś żona…

Masz sprawę?

Nie wiesz co dalej? Pomogę Tobie.