W wielu rodzinach powszechnym jest, iż w dużej mierze wychowywaniem dzieci zajmują się dziadkowie. Poświęcają im swój wolny czas, wpajają wartości, otaczają troską. Niestety, czasami dochodzi do konfliktów rodzinnych, skutkiem czego kontakty dziadków z wnukami są utrudnione, a nieraz wręcz niemożliwe. Najczęściej dzieje się tak w przypadku rozstania rodziców. Naprzeciw takim sytuacjom wychodzi polski ustawodawca, który przewiduje możliwość uregulowania kontaktów dziadków z wnukami przed sądem.
Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego skupiają się przede wszystkim na uregulowaniu kontaktów rodziców z dziećmi, jednak zgodnie z art. 1136 przywołanej ustawy przyjmuje się, iż prawo do domagania się uregulowania kontaktów z wnukami przysługuje także dziadkom, zwłaszcza, jeżeli wcześniej sprawowali oni pieczę nad dzieckiem. Wspomniane przepisy znajdują szerokie zastosowanie w praktyce, a ich wagę i przydatność potwierdza sam Sąd Najwyższy. W jednej ze swoich uchwał, Sąd Najwyższy zaprezentował następujące stanowisko: „w warunkach społecznych naszego kraju duże znaczenie przywiązuje się do rodzin wielopokoleniowych, wynika to zarówno z tradycji rodzinnych, jak i ze względu na szczególną rolę dziadków w faktycznym wykonaniu pieczy nad małoletnimi wnukami. Dlatego utrzymanie styczności pomiędzy członkami rodziny trzypokoleniowej w warunkach bezkonfliktowych jest czymś jak najbardziej normalnym”. Co więcej, ”rodzice mają obowiązek dbałości o rozwój dziecka w imię jego dobra. Powinni zatem dla pełnego rozwoju jego osobowości umożliwić dziecku kontaktowanie się z jego krewnymi (dziadkami) przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych więzów emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, wychowujących je od niemowlęcia, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Takie zachowanie dziadków, okazywanie przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra”. (III CZP 42/88) Można zatem przyjąć, iż dziadkowie mają pełne prawo do kontaktów z wnukami, jeśli tylko leży to w interesie małoletnich. Prawo to obejmuje przebywanie i bezpośrednie porozumiewanie się z dzieckiem, utrzymywanie korespondencji oraz korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Dobro dziecka jest jedną z podstawowych wartości chronionych przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W większości przypadków dziadkowie mają dobre intencje, pragną aktywnie uczestniczyć w życiu wnucząt, jeśli jednak mogą mieć potencjalnie zły wpływ na rozwój dziecka- sąd wniosek o uregulowanie kontaktów oddali.
Sprawę o uregulowanie kontaktów dziadków z wnukami sąd pierwszej instancji rozpoznaje w składzie jednego sędziego na wniosek zainteresowanych, czyli w tym przypadku dziadków. Wniosek powinien zawierać propozycję uregulowania kontaktów oraz uzasadnienie, w którym opiszemy przyczyny, które skłoniły nas do skierowania sprawy do sądu. Sądem właściwym miejscowo jest sąd rejonowy, w okręgu którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest natomiast miejsce zamieszkania jego rodziców. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli małoletni mieszka na przykład na terenie miasta Poznania, właściwym miejscowo będzie Sąd Rejonowy w Poznaniu, obejmujący obszar dzielnicy, w której dziecko zamieszkuje. Uczestnikami postępowania są rodzice dziecka oraz małoletni.
