Rozwód

Przy podziale majątku wspólnego, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może także żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Jedynym wyjątkiem są nakłady i wydatki zużyte w celu zaspokojenia potrzeb rodziny – żądanie ich zwrotu jest niedopuszczalne, chyba że wykażemy, że zwiększyły one wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Warto w tym miejscu wskazać, iż w skład majątku osobistego małżonków, zgodnie z przepisami, wchodzą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie (zarówno na mocy ustawy, jak i na podstawie testamentu), zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej. Ponadto, do majątku osobistego zalicza się także prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej (np. prawa majątkowe związane z uczestnictwem w spółce cywilnej), a także przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków. Jak wskazuje się w doktrynie, potrzeby osobiste to przede wszystkim potrzeby związane z pewnymi cechami małżonka, życiem codziennym, czy upodobaniami. Do przedmiotów realizujących te potrzeby, a tym samym wchodzących w skład majątku osobistego zaliczymy zatem na przykład osobistą odzież, biżuterię, książki itp.

W skład majątku osobistego zaliczyć należy także prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (np. służebność osobista), przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość), wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków, przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, a także przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Zwrotu nakładów i wydatków, a także rozliczenia spłaconych długów można dokonać tylko w ramach postępowania o podział majątku wspólnego. Warto również podkreślić, że o zwrocie wydatków i nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny sąd orzeknie wyłącznie na nasz wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji, zaś o zwrocie nakładów z majątku wspólnego może zadecydować także z urzędu.

Żądanie zwrotu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny powinno być dokładnie sprecyzowane, a wszelkie nasze twierdzenia dotyczące wysokości nakładów, sposobu ich poczynienia na rzecz majątku wspólnego itp. – należycie udowodnione. Sąd będzie naszym stanowiskiem i zgłoszonymi roszczeniami związany, co oznacza, że nie będzie mógł ich samodzielnie na przykład rozszerzyć. Warto zatem zadbać o ich dokładne określenie.

Jeżeli nie zgłosimy naszych żądań związanych z rozliczeniem nakładów w toku postępowania o podział majątku, ich późniejsze zaspokojenie na drodze sądowej nie będzie możliwe.

Wartość dokonanych nakładów ustala się na podstawie stanu z chwili ich dokonania i na podstawie cen z chwili orzekania. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, przy rozliczaniu nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny należy ustalić stosunek ułamkowy tych nakładów do wartości rynkowej rzeczy należącej do majątku wspólnego z chwili jej nabycia, a następnie odnieść tę wielkość do wartości z daty podziału. Nierzadko zdarza się, zwłaszcza w przypadku nieruchomości, że w trakcie trwania małżeństwa wartość wspólnego domu znacząco wzrosła, co oznacza, że należna nam kwota spłaty również będzie wyższa, niż nasz faktyczny, pierwotny wkład.